Met je dochter over menstruatie praten: moeten we hier opnieuw over nadenken?

Probeer manieren te vinden om er open en vertrouwelijk over te praten. Dan zal ze zich er zeker veel minder zorgen over maken. Maar hoe kan ik over het onderwerp beginnen zonder dat het een gênant gesprek wordt?

De eerste menstruatie van je dochter zou geen reden tot zorg moeten zijn, maar dat is het vaak wel. Als ze voor het eerst over menstruatie hoort in de vorm van flauwe praatjes en grapjes, dan kan een jong meisje bang worden voor wat er komen gaat en zich daarom afzonderen. Menstruaties worden thuis vaak niet besproken vanwege de fabels die erover bestaan en omdat mensen zich ervoor schamen, waardoor een meisje zich vreselijk druk kan maken over iets wat gewoon een natuurlijk proces is. Het is duidelijk dat je goed na moet denken over hoe je met je dochter over menstruatie praat.

Onderzoek door Libresse heeft aangetoond dat bijna de helft van alle vrouwen en meisjes het moeilijk vinden om met hun familie en vrienden over menstruatie te praten, ook met moeders en zussen. Praten over menstruatie is nog steeds taboe, alsof het iets is waar je je voor zou moeten schamen. En daar hebben ook volwassenen nog last van, wat betekent dat het nog steeds als een ongemakkelijk onderwerp wordt beschouwd, ook al is op elk moment een kwart van de vrouwen van vruchtbare leeftijd ongesteld en de gemiddelde vrouw ongeveer een achtste van haar leven.

"Menstruatie is een natuurlijk proces, maar we leven nog steeds in een maatschappij waarin we maandverband verbergen, waarin afbeeldingen van bloedvlekken van sociale media worden verwijderd [1] en waarin vrouwelijke sporters liever niet praten over het effect van menstruatie op hun prestaties", zei Nicola Coronado, marketing director van Essity Hygiëneproducten.

Als je dochter ongeveer zeven jaar oud is, kun je haar uitleggen wat menstruatie inhoudt. De gemiddelde leeftijd waarop een meisje ongesteld wordt is twaalf jaar, maar sommige meisjes worden voor het eerst ongesteld als ze nog maar acht jaar oud zijn en soms zelfs nog eerder. Uit een onderzoek, dat werd uitgevoerd in 2010 en in de Amerikaanse Journal of Pediatrics werd gepubliceerd, bleek dat meisjes steeds eerder in de puberteit komen en dat sommige meisjes zelfs al borsten krijgen als ze nog maar zes jaar oud zijn. Volgens een onderzoek dat geleid werd door onderzoekers van de University of California, Berkeley School of Public Health, hebben meisjes in een thuissituatie zonder biologische vader meer kans om op jongere leeftijd in de puberteit te raken. En ander onderzoek toont aan dat ook de aanwezigheid van een stiefvader in het gezin een vroege menstruatie kan bevorderen.

Zonder twijfel hoort je dochter al via gesprekken en praatjes op school over menstruatie, lang voordat ze zelf maandverband nodig heeft. Het is dus belangrijk om al op jonge leeftijd op een normale, duidelijke manier met haar te praten over menstruatie, zodat ze er goed op voorbereid is.

We hebben aan een paar jonge meisjes gevraagd hoe zij erover denken, en dit is wat ze zeiden: "Praat met ons over menstruatie op dezelfde manier als je met ons zou praten over huidverzorgingsproducten. We willen weten wat er in ons lichaam gebeurt en wat we moeten doen", zegt Toni, die van haar nicht gehoord heeft wat menstruatie is. "Ik wil wel de feiten weten, maar ik wil er niet over praten", zegt Karli, een enig kind. "Ik krijg er de kriebels van, dus schrijf het maar op een briefje of in een tekstberichtje als je me wilt uitleggen wat menstruatie is." "Mijn moeder heeft me nooit iets verteld over menstruatie tot ik voor het eerst ongesteld werd en mijn kleren vies werden. Dat vond ik gewoon stom. Als ik mijn vriendinnen niet had gehad, wist ik er nu nog niets vanaf. Ja, het is geen gemakkelijk onderwerp, maar we moeten het wel weten. Net als dat we moeten weten hoe wiskunde werkt," voegt Sam eraan toe.

Het kan natuurlijk lastig zijn voor ouders om te praten over menstruatie. Het blijft een raar en ongemakkelijk onderwerp. Maar het hoeft niet zo moeilijk te zijn, vooral als je het geleidelijk aanpakt. Praat er een aantal keer over in verschillende gesprekken, en maak er niet één groot, doodeng moment van.

Introduceer het onderwerp eerst kort, zodat ze weet dat ze over menstruatie mag praten. Soms zijn er leermomenten die je de kans geven om over menstruatie te praten. Reclames voor maandverband, gesprekken in tv-programma's over het onderwerp, bekende sporters en beroemdheden die over menstruatieproblemen praten, sociale mediacampagnes: allemaal manieren om het gesprek te beginnen.

Vraag eerst aan je dochter hoeveel ze al van menstruatie weet, zodat je geen geïrriteerde reactie krijgt, omdat je haar dingen aan het vertellen bent die ze allang weet. Vertel haar over hoe je je eigen menstruatie ervaart, hoe dat was toen je zelf tiener was en hoe het nu is, zodat ze op een persoonlijke manier kennis kan maken met het onderwerp. Blijf positief in je verhaal of eindig in ieder geval positief, zodat ze zich geen zorgen maakt over wat er met haar gaat gebeuren. Of praat over iets wat er is gebeurd met een vriendin op school of een vrouwelijke beroemdheid die het over menstruatie had in een interview.

Als ze vragen gaat stellen, geef dan zo eerlijk mogelijk antwoord. Ze kan bijvoorbeeld vragen: "Hoeveel bloed verlies ik dan?" en "Wat moet ik doen als ik doorlek?" of "Kunnen mensen aan mij zien dat ik ongesteld ben?" [1] Gebruik altijd duidelijke woorden om verwarring te voorkomen, zoals 'menstruatie' of 'ongesteld', 'vagina' en 'maandverband' (geen eufemismen zoals 'de tijd van de maand', 'daar beneden' en 'bescherming').

Door open met je dochter te praten over het proces van menstruatie en hoe ze ermee om kan gaan, krijgt je dochter meer zelfvertrouwen. Maak het onderwerp voor haar duidelijk door erover te praten, haar kennis te laten maken met maandverband en tampons en haar de verschillende fases en symptomen uit te leggen.

Het is heel belangrijk om niet negatief over menstruatie te praten, zodat ze er niet vreselijk tegenop gaat zien of het walgelijk gaat vinden. Zeg niet 'opoe is op bezoek' of 'periode van de maand'. Dat maakt het veel te onheilspellend. Blijf positief. Het is gewoon een natuurlijk proces waar alle vrouwen doorheen gaan als ze volwassen zijn.

"We richten ons in het gesprek vaak meer op hygiëne", zegt Chris Babel, auteur van New Lood: Third-Wave Feminisme and the Politics of Menstruation, "dan op waar het echt om gaat: het is een manier om over het lichaam te praten, en over seksualiteit, gezondheid, hoe we volwassen en ouder worden, maar ook over problemen met het zelfbeeld."

Bij het bespreken van menstruatie is het belangrijk om de fabels uit de weg te ruimen die de ronde doen over dit onderwerp en waardoor je dochter kan gaan denken dat menstruatie iets is waar je je voor moet schamen. Ze weet misschien wel dat het onzin is, maar toch zal ze beweringen zoals 'menstruatiebloed is onrein', of 'als ongestelde vrouwen bij elkaar in één ruimte zijn, wordt de melk zuur' ergens wel geloven.

Ze heeft misschien van vriendinnen op school gehoord dat je een tampon kwijt kunt raken in je lichaam, dat je door het gebruik van tampons dood kunt gaan, of dat je je haar niet mag wassen en dat je niet kunt zwemmen als je ongesteld bent. De meeste van deze beweringen zijn gebaseerd op halve waarheden en verkeerde informatie, en hoewel je dochter misschien vermoedt dat ze niet waar zijn, wordt ze toch onzeker als ze niet alle feiten weet. Helaas bestaan er in sommige culturen nog extremere fabels. Twintig procent [2] van de meisjes op het platteland van India gelooft dat ze niet met een mannelijk familielid mogen praten als ze ongesteld zijn.

Als je alleenstaande vader bent, betekent dat niet dat je niet met je dochter over menstruatie kunt praten, maar als ze het niet prettig vindt, kun je de hulp inroepen van een lieve tante, nicht of ander vrouwelijk familielid, die haar alles kan uitleggen. Toon begrip voor haar als ze in haar premenstruele fase zit. Koop de bescherming die je dochter kiest en vertel haar waar je het bewaart, zodat ze erbij kan als ze het nodig heeft.

Soms gaat het gesprek over menstruatie niet zo goed. Je dochter vindt het misschien vervelend en gênant om over zoiets persoonlijks te praten. Maar later heeft ze misschien wel vragen en wil ze misschien wel praten over haar gevoelens, dus laat haar weten, via een tekstbericht of een briefje, dat je er altijd voor haar bent als ze meer wil weten.

Met een brief kun je alles zeggen wat je wilt zonder bang te hoeven zijn dat ze je buitensluit. Vergeet ook niet dat tieners hun gevoelens vaak liever delen via tekstberichten of WhatsApp, dus als het beter voor haar werkt, praat dan met haar over menstruatie op een van deze manieren.

Femoji's zijn een geweldige manier om over je menstruatie te praten. Dit zijn emoji's die speciaal gericht zijn op vrouwelijke onderwerpen. De meeste jongeren van 16 tot 25 jaar zeggen dat ze het makkelijker vinden om zichzelf met emoji's te uiten, dus dit is een snelle en handige manier om onderwerpen en gevoelens te bespreken die voor jullie allebei niet zo prettig zijn.

Libresse is kort geleden een campagne gestart om zes menstruatie-emoji's (symbolen die gebruikers de mogelijkheid geven om snel dingen te zeggen als 'ongesteld', 'pijn' en 'PMS') aan de universele serie emoji's toe te voegen. Allemaal in een poging om het praten over menstruatie normaler te maken en minder taboe te laten zijn. Dat kan alleen maar positief zijn voor meisjes die in de puberteit komen. Lees meer over de Femoji's.

[1] http://www.telegraph.co.uk/women/life/instagram-deletes-womans-period-photos-but-her-response-is-amazing/
[2] https://www.globalcitizen.org/en/content/8-crazy-cultural-myths-about-periods/