Menstruatie-emoji's: menstruatietaboes doorbreken

De moeite die vrouwen nemen om maar niet te hoeven zeggen dat ze 'ongesteld' zijn geeft aan hoe de maatschappij zich schaamt voor wat eigenlijk een heel natuurlijk iets is. Hoe vaak hoor je vrouwen, maar ook mannen, niet een eufemisme gebruiken om naar menstruatie of ongesteld zijn te verwijzen?

Elk land heeft zijn eigen eufemismen. In Groot Brittannië gebruiken mensen vaak 'the curse' (de vloek) om naar menstruatie te verwijzen. In Zweden verwijzen ze vaak naar menstruatie met het woord 'ligonveckan' (rode bosbesweek). De Fransen gebruiken graag het bijzondere 'les Anglais ont débarqué' (de Engelsen zijn geland). En in Finland zeggen ze 'hullum lechman tauti' (gekkekoeienziekte).

Vrouwen verbergen maandverband en tampons thuis en stoppen ze in discrete doosjes als ze weggaan. Allemaal omdat ze niet willen dat ook maar iemand weet dat ze ongesteld zijn. Maar niemand schaamt zich voor de net zo normale en natuurlijke noodzaak van mensen om te plassen. Mensen verstoppen toiletpapier ook niet.

Dus waarom zijn menstruaties zo taboe? Misschien omdat ze vroeger niet begrepen werden en mensen er bang voor waren, waardoor er ook gekke fabels over ontstonden. De Romeinse amateurwetenschapper Plinius de Oudere schreef dat menstruatiebloed de kracht had om eten en drinken te laten bederven, gewassen te laten sterven, spiegels te verduisteren, metaal te laten roesten en hagelstormen te verjagen. En nog recenter zelfs, in 1878, publiceerde de British Medical Journal (BMJ) beweringen van artsen die ervan overtuigd waren dat als een ongestelde vrouw vlees aanraakte, het zou kunnen bederven.

Dit idee dat ongestelde vrouwen onrein zijn, wordt vreemd genoeg in sommige culturen nog steeds geloofd. In Oeganda worden ongestelde vrouwen bijvoorbeeld als vies en besmet beschouwd. En in veel landen over de hele wereld wordt menstruatie nog steeds als iets negatiefs ervaren.

Zelfs in het westen is het voor veel mensen nog steeds een probleem om normaal over menstruaties te praten, vooral jongens en mannen. Uit een in 1983 uitgevoerd Amerikaans onderzoek [1] bleek dat bijna alle Amerikaanse meisjes geloofden dat het ongepast is om met jongens over menstruaties te praten. En meer dan een derde vond dat ze er niet met hun vader over konden praten. We zijn nu drie decennia verder en vrouwen schamen zich er nog steeds voor.

Dus hoe kan Libresse helpen om deze taboes te doorbreken en te zorgen dat vrouwen erover gaan praten? Als er één groep is die dit proces in gang kan zetten, dan zijn het wel jonge meisjes. Tieners zijn vaak taalontregelaars: ze bedenken nieuwe woorden die in het dagelijks taalgebruik terechtkomen.

Als ze de taal kunnen vernieuwen, kunnen ze toch ook veranderingen teweegbrengen in andere aspecten? Kan Libresse hun communicatie over menstruaties dan niet stimuleren door meisjes hulpmiddelen te geven om er open en eerlijk over te praten? Misschien kunnen we jonge vrouwen stimuleren om hun ervaringen te delen in de snelst groeiende taal ter wereld? Die van de emoji's? [2]

Voor mensen van generatie Z, jonge mensen die in het midden van de jaren '90 of later zijn geboren en zijn opgegroeid in een digitale wereld, is communiceren via tekstberichten, Snapchat, emoji's, enz. de normaalste zaak van de wereld.

Een lange e-mail of brief kost erg veel moeite, maar met een plaatje heb je je gevoelens in enkele seconden al gedeeld. Mensen communiceren steeds vaker met één symbool om te laten weten hoe ze zich voelen: een hartje, een knipoog, een smiley. De emoji wordt zo veel gebruikt door jongeren dat de Oxford University Press in 2015 het 'gezicht met tranen van geluk' uitriep tot 'woord van het jaar'.

Maar toen Libresse naar de officieel beschikbare emoji's van Unicode keek, zag het dat vrouwen, en dan met name hun menstruaties, sterk ondervertegenwoordigd waren. Er waren alleen stereotype beelden zoals een bruid met een sluier en een flamencodanseres in een rode jurk beschikbaar. Dat was gewoon niet divers genoeg.

Tot op dit moment was er ook nooit een emoji voor 'ongesteld zijn', dus moesten vrouwen de bestaande emoji's op een innovatieve manier gebruiken, zoals de 'boos gezichtje-emoji' of de 'uitbarstende vulkaan- emoji'. Libresse wil zo graag verandering, dat het een online petitie op Change.org is gestart om zes nieuwe 'femoji's' in de volgende update van Unicode te krijgen. Deze zes menstruatiegerelateerde emoji's zijn gemaakt om vrouwen en meisjes de mogelijkheid te geven om specifiek over menstruaties te praten. De femoji's gaan over de hele menstruatiebeleving, van maandverband tot bloed in ondergoed en kramp en pijn. Deze grappige icoontjes stellen meisjes in staat om hun gevoelens te uiten op een voor hun natuurlijke manier.

Er zijn meer dan twee miljard smartphonegebruikers over de hele wereld, dus communiceren over menstruaties via femoji's is helemaal niet zo'n gek idee. "Menstruatie is een natuurlijk proces, maar we leven nog steeds in een maatschappij waarin we maandverband verbergen, waarin afbeeldingen van bloedvlekken van sociale media worden verwijderd en waarin vrouwelijke Britse sporters liever niet praten over het effect van menstruatie op hun prestaties", zegt Nicola Coronado, marketing director van Essity. "Menstruatie is kortom nog steeds taboe (in Groot Brittannië). Wij willen dit taboe doorbreken door de communicatie over dit ongemakkelijke onderwerp op gang te brengen."

Op dit moment heeft de petitie op Change.org van Libresse al bijna 37.000 handtekeningen ontvangen. Als we er ons best blijven doen, duurt het hopelijk niet lang meer voordat vrouwelijke emoji's onderdeel zijn van onze universele taal. Als we positiever gaan praten over menstruaties en niet alleen maar over de nadelen, dan is er een veel grotere kans dat het uiteindelijk een normaal gespreksonderwerp wordt. Want iets wat elke maand bij meer dan de helft van de wereldbevolking gebeurt, zou geen taboe moeten zijn.

Ga naar www.change.org/p/femojis-uk om de petitie van Libresse te ondertekenen.

[1] Beliefs and attitudes of young girls regarding menstruation (L.R. Williams, 1983)
[2] https://www.bbc.com/news/newsbeat-32793732