Laten we het hebben over borsten en tepels

Borsten en tepels zijn prachtige delen van ons lichaam en het wordt tijd dat we er openlijk over praten. Laten we ze eens van dichterbij bekijken. Wat voor effect heeft de menstruatiecyclus op ze? Zijn er andere oorzaken voor hun veranderingen?

Tijdens de puberteit merk je misschien, samen met vele andere ontwikkelingen, dat je borsten begint te ontwikkelen en je tepels iets donkerder beginnen te worden. Sommigen van ons zullen volle, veerkrachtige borsten krijgen, terwijl anderen er misschien meer uitzien en aanvoelen als kleine bultjes op onze borst - en beide zijn prachtig. We hebben ook allemaal verschillende tepels: ze kunnen roze, bruin, crème of paars zijn. Ze kunnen ook puntig, plat of zelfs naar binnen gekeerd zijn. Ons lichaam is volledig uniek en dat moet gevierd worden.

Sommige mensen gaan liever zonder bh voor comfort en anderen geven de voorkeur aan de ondersteuning van bh's - het is jouw lichaam, het is jouw beslissing. Er zijn veel soorten beha's beschikbaar, van kantachtig en sexy, tot sportief en comfortabel - probeer er een paar en zorg dat je een beha past om er zeker van te zijn dat je de juiste maat kiest.

Borsten zijn meestal volledig ontwikkeld als je klaar bent met de puberteit, maar dat weerhoudt ze er niet van om ook in de toekomst te groeien of te krimpen. Laten we eens kijken hoe je borsten en tepels kunnen veranderen en hoe je ze kunt verzorgen.

Je kunt op een dag wakker worden en het gevoel hebben dat je borsten plotseling zacht en opgezwollen zijn. Goedaardige klachten aan de borsten wordt ook wel mastodynie of mastopathie genoemd. Dit kan elke maand gebeuren en soms zo nu en dan. Pijnlijke borsten tijdens de ovulatie of net voor je menstruatie (of in de tweede helft van je cyclus) is een veel voorkomend symptoom van PMS.

Je borsten hebben de neiging om in deze periode pijnlijk en zwaar aan te voelen. Het aantrekken van je gewone beha kan verstikkend aanvoelen. Wanneer je aan lichaamsbeweging doet kunnen ze zwaar aanvoelen of kun je een doffe, hevige pijn ervaren ^[1]. De reden hiervan is een verandering in hormonen. Zoals met veel andere PMS-symptomen zoals stemmingswisselingen, hoofdpijn en een opgeblazen gevoel, wordt deze verandering veroorzaakt door een verhoging van de niveaus van de vrouwelijke geslachtshormonen: oestrogeen en progesteron. De melkklieren in je borsten (de mammae) zijn namelijk gevoelig voor veranderingen in hormonen. Je borsten kunnen daarom soms een cupmaat verschillen.

Je zou het mooi kunnen vinden hoe je borsten er gedurende deze tijd uitzien of je zou de doffe pijn als vervelend kunnen ervaren. Hoe dan ook, dit symptoom zou tijdens of direct na je menstruatie moeten verdwijnen. Als de pijn ooit te veel wordt, probeer dan eens een comfortabele sportbeha of bralette te dragen of draag geen bh om de druk te verlichten. Je kunt zelfs je borsten koelen met cooling packs om de zwelling te verminderen.

Het zijn niet alleen borsten die pijnlijk kunnen worden, maar ook tepels. Vanwege de vorm van sommige tepels kunnen deze extreem gevoelig en sneller geïrriteerd zijn.

Externe factoren die tepelpijn en irritatie kunnen veroorzaken, zijn onder meer:

• Een allergie voor een wasmiddel of een bepaald type kleding materiaal 
• Wrijving door slecht passende bh's of topjes, vooral als je hebt gesport en zweterig bent 
• Seks (tepels kunnen een beetje pijnlijk aanvoelen als er te krachtig mee wordt gespeeld!) 
• Borstvoeding

De hormonale veranderingen (waaronder stijgende oestrogeen- en progesteronspiegels) kunnen ook bijdragen aan tepelpijn. Deze pijn is vergelijkbaar met die van je borsten vlak voordat je ongesteld wordt.

Om eventuele ongemakken aan je tepel te verlichten, kun je proberen ze in te wrijven met een balsem of hypoallergene crème. Als je gevoelig bent voor schurende tepels tijdens lichamelijke activiteit, kan het ook nuttig zijn om vaseline of een andere soortgelijke zalf op je tepels te smeren voordat je gaat sporten. Probeer eens een ander wasmiddel. Dit zou ook de oorzaak kunnen zijn waarom je huid geïrriteerd is.

Hoewel tepel- en borstpijn heel pijnlijk kan zijn, is het vaak niet iets waar je zorgen over hoeft te maken. Het kan mogelijk een symptoom zijn van een groter probleem, zoals borstkanker. Het is waarschijnlijk ook ernstiger als je pijn voelt in slechts één borst of tepel [2].

Als je je zorgen maakt over borstkanker, dan zijn er nog meer symptomen waar je op moet letten. Dit kunnen symptomen zijn zoals tepelafscheiding of een knobbel in je borst. Een goede manier om eventuele knobbeltjes in de borst op te sporen, is door een zelfonderzoek uit te voeren. Borstonderzoek kan als een tijdrovende klus klinken, maar dat hoeft het niet te zijn. Doe het op een vast moment in de maand als je bijvoorbeeld TV aan het kijken bent of als je onder de douche staat.

Hier zijn enkele eenvoudige stappen die je kunt volgen om ervoor te zorgen dat je borstzelfonderzoek goed uitvoert:

• Voor comfort en gemak is het een goed idee om voor een spiegel te gaan staan, zodat je borsten vanuit verschillende hoeken goed kunt bekijken. 
• Controleer je borsten en tepels op eventuele veranderingen in contouren, zwellingen of kuiltjes in de huid. 
• Druk met de handpalm van de linkerhand de borst een beetje naar het midden. Onderzoek met gestrekte vingers de rechter okselholte. Borstkanker heeft een vergroting van de lymfklieren tot gevolg en deze voelen aan als knobbels. Begin bovenin de oksel en laat de vingers langzaam naar beneden glijden [3]. 
• Als je veranderingen opmerkt die voor jou ongebruikelijk zijn, kun je het beste zo snel mogelijk contact opnemen met je huisarts. Dit zal je geruststellen als het geen borstkanker is. Indien nodig kunnen er ook meteen verdere tests worden uitgevoerd.

Borst- en tepel veranderingen kunnen om vele redenen optreden en de meeste zijn niet ernstig. Borsten hoeven tenslotte niet allemaal volledig glad te zijn of de vorm van perfecte cirkels te hebben. Ongeveer 1 op de 7 vrouwen+ in Nederland krijgt in haar leven borstkanker [4].

Borsten zijn een geweldig en belangrijk onderdeel van ons lichaam, ze zijn zelfs nuttig om ons op de hoogte te stellen van de puberteit of een aanstaande menstruatie. Het is niet meer dan eerlijk dat we ook voor hen zorgen, toch? Hoe beter we ze kennen, hoe meer we kunnen waarderen wat ons uniek maakt en ervoor zorgen dat ons hele lichaam gezond is.

Als je meer wilt weten over hoe onze lichamen van elkaar verschillen, lees dan ons artikel over verschillende soorten vulva's. Het artikel 'Eerste hulp bij puberteit bij meisjes' kan je ook meer duidelijkheid geven over alle veranderingen.