Wat is PMDD?

Dit artikel is gecontroleerd door: Linda Balk

De meeste mensen die te maken hebben met PMS hebben milde symptomen. Maar 1 op de 20 ervaart een ernstigere vorm van PMS. Dit staat beter bekent als premenstruele dysfore stoornis, ofwel PMDD ^[1].

In dit artikel vertellen we alles wat je moet weten over PMDD, van symptomen tot behandelopties.

PMDD is een hormoon gerelateerde aandoening die ernstige gevolgen kan hebben voor iemands leven. Het kan het moeilijk of onmogelijk maken om te werken, te socialiseren en gezonde relaties te onderhouden vanwege de emotionele en fysieke symptomen die de geestelijke gezondheid van iemand sterk kunnen beïnvloeden.

Onderzoekers van het National Institute of Health (NIH) hebben in 2017 geconcludeerd dat vrouwen+ met PMDD gevoeliger zijn voor hormonenfluctuaties van oestrogeen en progesteron ^[2].Er zijn ook aanwijzingen dat het verband kan houden met erfelijkheid, genetische variaties en een familiegeschiedenis van depressie, stressvolle of traumatische gebeurtenissen in het verleden.

Er lopen nog steeds veel onderzoeken naar PMDD. Door er meer over te leren en te praten kunnen we meer mensen helpen de symptomen te herkennen en hen de ondersteuning te geven die ze nodig hebben.

Het unieke aspect van PMDD is dat het maandelijks optreedt rond je menstruatiecyclus, meestal een week of twee voordat je menstruatie begint. Het kan zijn dat je op de eerste dag van je menstruatie je beter begint te voelen en dat de symptomen voorbij zijn.

Als je te maken hebt met PMDD dan kun je enkele van de volgende symptomen ervaren ^[2]:

• Stemmingswisselingen 
• Je overstuur, depressief of emotioneel voelen 
• Boze gevoelens of prikkelbaar zijn 
• Gevoelens van angst 
• Je hopeloos voelen 
• Gevoelens van spanning of gespannen zijn
• Concentratieproblemen 
• Overweldigd of onbeheerst voelen
• Gebrek aan energie of vermoeid voelen 
• Minder interesse in gebruikelijke activiteiten 
• Suïcidale gevoelens hebben

• Gevoelige borsten of zwelling 
• Pijn in spieren en gewrichten 
• Hoofdpijn 
• Opgeblazen gevoel 
• Veranderingen in eetlust, zoals eetbuien of specifieke hunkering naar voedsel 
• Slaapproblemen, zoals slapeloosheid of overmatige slaperigheid 
• Het moeilijk vinden om conflicten met mensen om je heen te vermijden of op te lossen 
• Erg boos worden als je het gevoel hebt dat anderen je afwijzen

PMDD kan frustrerend en moeilijk zijn om mee om te gaan, vooral als je er nog niet alles van begrijpt. Momenteel duurt het gemiddeld 12 jaar voor de juiste diagnose wordt gesteld. Als bovenstaande symptomen dus overeenkomen met jouw ervaringen of als je denkt dat je mogelijk PMDD hebt, maak dan snel een afspraak met je huisarts. Een verwijzing naar een gynaecoloog is dan de volgende stap.

Er is helaas geen enkele behandeling die voor iedereen werkt. Er is namelijk nog geen geneesmiddel tegen PMDD. Wel zijn er verschillende behandelingsopties om de symptomen te helpen beheersen. Behandelingen die voor sommige werken zijn:

• Het aanpassen van leefstijl en voeding
• Bepaalde supplementen 
• Anticonceptie 
• Antidepressiva 
• HRT (Hormone Replacement Therapy)[Li1] [Ga2] 
• Cognitieve gedragstherapie (CGT) 
• Lichttherapie 
• Stilleggen van je hormoonhuishouding d.m.v. GnRH-Agonisten 
• Eierstokken verwijderen

Bekijk meer behandelopties op de website van PMDD Nederland.

Om vast te stellen of de symptomen van PMDD overeenkomen met jou cyclus, kun je het beste je hele menstruatiecyclus voor tenminste twee maanden dagenlijks bijhouden. Hier zijn bepaalde apps voor. Daarnaast kun je ook je symptomen, hoe jij je voelt in de verschillende fasen van je cyclus in een agenda of dagboek schrijven. Het verzamelen van al deze informatie kan je helpen een patroon vast te stellen. 

Ook kun je er op deze manier achter komen wanneer je slechte dagen/weken intreden en de PMDD toeslaat. Het kan helpen om evenementen of belangrijke afspraken die stressvol kunnen zijn niet in de weken voor menstruatie in te plannen. Maak in plaats daarvan tijd vrij voor dingen die je kalmeren.

Het is belangrijk om voor zowel je emotionele als fysieke gezondheid te zorgen. Dit kan bijvoorbeeld zijn: voldoende slapen, gezond eten, wat lichte oefeningen doen, tijd doorbrengen in de natuur of mindfulness oefeningen om te ontspannen. Verandering in levensstijl kan een begin zijn om hoe om te gaan met PMDD.

PMDD kan suïcidale gevoelens veroorzaken - ongeveer 30% doet een zelfmoordpoging ^[1]. Merk je dat je zelfmoordgedachten hebt? Zoek dan onmiddellijk hulp door met iemand te praten die je vertrouwt of door een hulplijn te bellen. In Nederland kun je chatten via de hulplijn zelfmoordpreventie of bellen met 113 of met het gratis telefoonnummer 0800-0113.

Beluister in onderstaande podcast hoe Ashley (32) na jarenlang verkeerde diagnoses, eindelijk de diagnose PMDD krijgt. Voor haar is PMDD een sluipmoordenaar, die haar twee weken per maand lam legt. Deze podcast is gemaakt zijn door de Alliantie Gezondheidszorg op Maat. Luister haar verhaal.