Wat is Premenstruele dysfore stoornis (PMDD)?

Bij de meeste mensen zijn deze symptomen mild. Maar 1 op de 20 van de vrouwen ervaart een ernstiger vorm van PMS, bekend als premenstruele dysfore stoornis of PMDD ^[1].  

Wat is PMDD

PMDD is een hormoon gerelateerde aandoening die ernstige gevolgen kan hebben voor iemands leven. Het kan het moeilijk of onmogelijk maken om te werken, te socialiseren en gezonde relaties te onderhouden vanwege de emotionele en fysieke symptomen die de geestelijke gezondheid van iemand sterk kunnen beïnvloeden.

Onderzoekers van het National Institute of Health (NIH) hebben in 2017 geconcludeerd dat vrouwen met PMDD gevoeliger zijn voor hormonenfluctuaties van oestrogeen en progesteron ^[2].Er zijn ook aanwijzingen dat het verband kan houden met erfelijkheid, genetische variaties en een familiegeschiedenis van depressie, stressvolle of traumatische gebeurtenissen in het verleden.

Er lopen nog steeds veel onderzoeken naar PMDD. Door er meer over te leren en te praten kunnen we meer mensen helpen de symptomen te herkennen en hen de ondersteuning geven die ze nodig hebben.

Het unieke aspect van PMDD is dat het maandelijks optreedt rond je menstruatiecyclus, meestal een week of twee voordat je menstruatie begint. Het kan zijn dat je op de eerste dag van je menstruatie je beter begint te voelen en dat de symptomen voorbij zijn.

Mensen met PMDD kunnen enkele van de volgende symptomen ervaren ^[2].

Emotionele veranderingen

• Stemmingswisselingen 
• Zich overstuur, depressief of emotioneel voelen 
• Boze gevoelens of prikkelbaar zijn 
• Gevoelens van angst 
• Zich hopeloos voelen 
• Gevoelens van spanning of gespannen zijn
• Concentratieproblemen 
• Overweldigd of onbeheerst voelen
• Gebrek aan energie of vermoeid voelen 
• Minder interesse in gebruikelijke activiteiten 
• Suïcidale gevoelens

Lichamelijke of gedragsmatige ervaringen

• Gevoelige borsten of zwelling 
• Pijn in spieren en gewrichten 
• Hoofdpijn 
• Opgeblazen gevoel 
• Veranderingen in eetlust, zoals eetbuien of specifieke hunkering naar voedsel 
• Slaapproblemen zoals slapeloosheid of overmatige slaperigheid 
• Het moeilijk vinden om conflicten met mensen om je heen te vermijden of op te lossen 
• Erg boos worden als je het gevoel hebt dat anderen je afwijzen

PMDD kan frustrerend en moeilijk zijn om mee om te gaan, vooral als je er nog niet alles van begrijpt. Het duurt gemiddeld 12 jaar voor de juiste diagnose wordt gesteld. Als de symptomen overeenkomen met jouw ervaringen of als je denkt dat je mogelijk PMDD hebt, maak dan een afspraak met je huisarts. Een verwijzing naar een gynaecoloog is dan de volgende stap.

PMDD kan suïcidale gevoelens veroorzaken. Van de vrouwen met PMDD doet ongeveer 30% ooit een zelfmoordpoging [1]. Als je merkt dat je zelfmoordgedachten hebt, zoek dan onmiddellijk hulp door met iemand te praten die je vertrouwt of door een hulplijn te bellen. In Nederland kun je gebruikmaken van de hulplijn zelfmoordpreventie door te chatten of bellen met 113 of gratis via het telefoonnummer 0800-0113.

Er is helaas geen enkele optie die voor iedereen werkt. Er is namelijk nog geen geneesmiddel tegen PMDD. Er zijn wel verschillende behandelingsopties om de symptomen te helpen beheersen. Dingen die voor sommige vrouwen werken zijn:

• Aanpassen leefstijl en voeding
• Bepaalde supplementen 
• Anticonceptie 
• Antidepressiva 
• HRT (Hormone Replacement Therapy)[Li1] [Ga2] 
• Cognitieve gedragstherapie (CGT) 
• Lichttherapie 
• Stilleggen van je hormoonhuishouding d.m.v. GnRH-Agonisten 
• Eierstokken verwijdering

Bekijk meer behandelopties op de website van PMDD Nederland.

Om vast te stellen of je symptomen overeenkomen met jouw menstruatiecyclus, kun je het beste je cyclus voor tenminste twee maanden lang dagelijks bijhouden. Hier zijn bepaalde apps voor. Daarnaast kun je ook je symptomen in je cyclus, en hoe je je voelt in de verschillende fasen van je cyclus, en je agenda of boekje opschrijven. Het verzamelen van al deze informatie kan je helpen een patroon vast te stellen. Op die manier kom je erachter wanneer je slechte dagen/weken intreden en de PMDD toeslaat. Sommige vrouwen plannen evenementen of belangrijke afspraken die stressvol kunnen zijn dan niet in de weken voor hun menstruatie. Maak in plaats daarvan tijd vrij voor dingen die je kalmeren.

Het is belangrijk om voor zowel je emotionele als fysieke gezondheid te zorgen. Dit kan bijvoorbeeld zijn: voldoende slapen, gezond eten, wat lichte oefeningen doen, tijd doorbrengen in de natuur of mindfulness oefeningen om te ontspannen. Verandering in levensstijl kan een begin zijn om hoe om te gaan met PMDD.

[Bronnen]

^[1] https://www.pmddnederland.nl/

^[2] https://www.pmddnederland.nl/wat-is-pmdd

Beluister in onderstaande podcast hoe Ashley (32) na jarenlang verkeerde diagnoses, eindelijk de diagnose PMDD krijgt. Voor haar is PMDD een sluipmoordenaar, die haar twee weken per maand lam legt. Deze podcast is gemaakt zijn door de Alliantie Gezondheidszorg op Maat. Luister haar verhaal.