Wat is endometriose?

Endometrium is een ander woord voor het baarmoederslijmvlies dat elke maand wordt afgestoten als onderdeel van je menstruatie. Endometriose is een aandoening waarbij weefsel dat lijkt op baarmoederslijmvlies, elders in het lichaam begint te groeien. Je lichaam probeert het weefsel kwijt te raken, maar omdat het nergens heen kan, kan het ernstige pijn veroorzaken. Veelal groeit dit misplaatste weefsel in de eierstokken, eileiders, in het slijmvlies van de buik en zelfs in de darm of blaas ^[1]. 

De pijn wordt door sommige beschreven als “een demon die uit mijn bekken probeert te scheuren” en “een olifant op stiletto’s die op mijn baarmoeder stompt”. Niet alleen zijn de gevolgen van endometriose lichamelijk. Ons werd verteld: “Voor mij heeft endometriose zowel mentaal als emotioneel zijn tol geëist”.

In de loop van de jaren zijn er verschillende onderzoeken geweest naar het ontstaan van endometriose. Helaas geeft geen van deze theorieën een definitief antwoord op wat de oorzaak is. Een van de mogelijke oorzaken van endometriose zijn genetica en bepaalde gifstoffen in het milieu ^[2]. Ook zijn er andere factoren die je een groter risico geven, zoals een voorgeschiedenis van bekkenontsteking of een zogenaamde retrograde menstruatie. Dit is een aandoening waarbij je menstruatiebloed ‘achteruit’ gaat. In plaats van uit je vagina stroomt het terug via de eileiders naar je bekkenholte. Dit bloed bevat endometriumcellen, die aan de wanden van je bekken en aan andere organen blijven kleven, waar ze tijdens elke menstruatiecyclus verdikken en bloeden.

De tekenen en symptomen zijn erg gevarieerd. Sommige kunnen er ernstig onder lijden, terwijl anderen weinig of geen merkbare symptomen hebben ^[4]. De symptomen kunnen verschillen van extreme vermoeidheid en menstruatiepijn tot onvruchtbaarheid. In ons artikel over hoe de vruchtbaarheid kan worden beïnvloed door endometriose vertellen we hier meer over.

Menstruatie

Als je ongesteld bent geeft je lichaam opdracht om al het endometriumweefsel te verwijderen. In het geval van endometriose kan het weefsel buiten de baarmoeder nergens heen, in tegenstelling tot menstruatieweefsel dat via je vagina naar buiten komt met je menstruatiebloed. Dit leidt tot menorragie en onregelmatige menstruaties, maar ook tot ontstekingen en extreme pijn in de buik en bekken. In sommige gevallen kan het leiden tot littekens of cysten.

Pijn

Een ander symptoom is pijn. Het kan dan gaan om:

• Pijn in je onderbuik of rug die erger wordt tijdens je menstruatie;
• Pijn tijdens of na het vrijen;
• Intense menstruatiepijn die je belemmert in je dagelijkse activiteiten;
• Pijn bij het plassen als je ongesteld bent;
• Je misselijk voelen;
• Last hebben van consipatie, diarree of bloed in je plas tijdens je menstruatie.

Dit kunnen allemaal enge dingen zijn om op te merken, maar het is gewoon je lichaam dat je laat weten dat er iets aan de hand is dat je aandacht nodig heeft.

Hoewel het een chronische aandoening is, wat betekent dat het lang aanhoudt, zijn er wel manieren om er mee om te gaan. Ontstekingsremmers, zoals ibuprofen, worden vaak gebruikt om de pijn te bestrijden. Ook kan de gecombineerde anticonceptiepil helpen, omdat die het vrijkomen van eitjes tegenhoudt ^[5]. Je menstruatie wordt hierdoor lichter en minder pijnlijk.

Een operatieve behandeling, ook wel schoonmaak operatie genoemd, is ook een mogelijkheid. Hierbij worden de endometriose plekken en verklevingen verwijderd, wat de symptomen en vruchtbaarheid kan verbeteren ^[6]. Een andere mogelijke behandeling is een hysterectomie, waarbij de baarmoeder verwijderd wordt. Alleen in uiterste gevallen, wanneer er geen andere mogelijkheid is, kan een baarmoeder verwijderd worden.

Endometriose kan gepaard gaan met veel verschillende symptomen en het duurt jaren om de diagnose te stellen. In Nederland duurt het gemiddeld 7,4 jaar voordat het wordt gediagnosticeerd ^[3]! Sommige mensen met endometriose lijden aan vele soorten symptomen die moeilijk te beheersen zijn en hun leven compleet in de weg staan. Daarom kan het hebben van de juiste diagnose een bron van opluchting zijn.

De enige manier om een volledige diagnose van endometriose te stellen is door middel van een kijkoperatie van je bekken. Voor het zover is kun je uitwendig onderzoek, inwendig onderzoek, scans en een bloedonderzoek ondergaan of een combinatie hiervan.

Hoewel vrouwen+ overal ter wereld last hebben van endometriose, krijgen veel niet de steun die ze nodig hebben. Dat komt omdat de aandoening vaak niet wordt gediagnosticeerd. Als het wel vast gesteld wordt dan wordt het vaak ten onrechte gezien als een erge menstruatiepijn. Daardoor hebben veel het gevoel dat ze worden genegeerd en dat hun pijn niet serieus wordt genomen. Dit kan leiden tot een geïsoleerd gevoel en alsof je de enige bent, maar endometriose komt voor bij twee tot tien procent van de vrouwen+ in hun vruchtbare levensfase en kan wel tot vijftig procent zijn bij een verminderde vruchtbaarheid ^[4].

Zoek contact met vrienden en familie, ook al voelt het als een lastig onderwerp. Erover praten helpt en misschien heb je wel mensen in je omgeving die er ervaring mee hebben. Zij weten niet alleen wat je doormaakt, maar kunnen je ook helpen om de steun van je arts te krijgen die je nodig hebt.

Herken je de symptomen en vermoedt je dat het hebt? Maak dan een afspraak met je huisarts of gynaecoloog voor meer informatie. Zij zullen onderzoeken hoe je de pijn kunt verlichten en hoe je met de symptomen kunt omgaan.