Wat is tamponziekte (Toxic Shock Syndrome)?

Dan weet je waarschijnlijk ook dat het te maken heeft met het gebruik van tampons. Er gaan veel spookverhalen rond, dus het is tijd om de feiten over TSS op een rijtje te zetten voor een menstruatie zonder zorgen.

Een tamponziekte (TSS) wordt in principe veroorzaakt wanneer bacteriën het lichaam binnendringen en schadelijke gifstoffen afgeven ^[1]. Tamponziekte is misschien zeldzaam, maar het is wel een ernstige ziekte. Daarom is extra op je hygiëne letten zeer belangrijk als je tampons gebruikt. Was altijd je handen voordat je de wikkel eraf haalt en een tampon inbrengt, en ook daarna.

Tamponziekte wordt vaak in verband gebracht met tampongebruik, maar iedereen kan het krijgen op elke leeftijd ^[1]. Jonge mensen zouden meer risico op de ziekte hebben, omdat ze nog niet genoeg afweerstoffen hebben om de gifstoffen te bestrijden. Over de hele wereld worden tampons gebruikt zonder gezondheidsproblemen, maar naar schatting heeft de helft van alle gevallen van tamponziekte te maken met menstruatie. Onderzoek heeft nog niet geleid tot een duidelijke reden voor het verband tussen tampons en tamponziekte. De bacteriën die tamponziekte veroorzaken, zitten niet op de tampons, maar het gebruik van tampons wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op de ziekte. TSS kan ook mensen treffen die het pessarium als anticonceptie gebruiken, net bevallen zijn, of een menstruatiecup gebruiken. Je hoeft dus niet bang te zijn voor tampons zelf. Ze kunnen namelijk ook een echte redder in nood zijn. Geef ze dus nog niet op; het is gewoon een kwestie van je bewust zijn van TSS en enkele tips volgen om het te voorkomen.

Symptomen tamponziekte

Weten hoe je de symptomen van tamponziekte herkent, is erg belangrijk om veilig en gezond te blijven en ook omdat het snel erger kan worden. Er bestaat op dit moment nog geen eenduidige test voor de aandoening. Enkele tekenen waar je op moet letten zijn:

• Hoge koorts (meer dan 39°C) 
• Hoofdpijn 
• Licht gevoel in het hoofd of duizeligheid 
• Zonnebrandachtige huiduitslag op het hele lichaam 
• Braken en/of diarree 
• Pijnlijke spieren of zwakte 
• Helderrode verkleuring van de ogen, keel of vagina 
• Verwardheid of desoriëntatie [2]

Als je een of meer van deze symptomen hebt, verwijder je tampon dan onmiddellijk en win zo snel mogelijk medisch advies in. Leg daarbij aan de arts uit dat je ongesteld bent. In het geval van Toxic Shock Syndrome, is meteen een antibioticabehandeling nodig. De meeste mensen herstellen na de behandeling volledig.

Zoals we al eerder zeiden, is het toxisch shocksyndroom een zeldzame aandoening. Toch zijn er enkele adviezen die je kunt opvolgen, niet alleen om het risico op TSS zo klein mogelijk te houden, maar ook voor een goede hygiëne tijdens de menstruatie in het algemeen.

Tamponziekte kan voorkomen bij het gebruik van elke soort tampon, maar het risico wordt groter als je een tampon gebruikt met een hoger absorptieniveau [2]. Daarom moet je altijd het laagste absorptieniveau kiezen dat bij jouw bloedverlies past. Dit verlaagt niet alleen het risico op tamponziekte, het maakt ook het verwijderen van de tampon een stuk makkelijker. Wij leren je graag hoe je een tampon kiest die bij jou past.

Het kan gebeuren dat je even niet in de gelegenheid bent om je tampon op tijd te verwisselen. Het kan ook voorkomen dat je vergeet om een tampon te vervangen of je tampon te verwijderen. Ze zijn gemaakt zodat ze zo comfortabel zitten dat je ze nauwelijks voelt. Naast dat je hierdoor kan gaan doorlekken is het ook mogelijk dat je de tamponziekte krijgt. Daarom moet je ze regelmatig verwisselen en ze ook zeker verwijderen als je menstruatie voorbij is. Probeer een herinnering op je telefoon te zetten of vraag een vriend je hieraan te herinneren zodat je het niet vergeet. Bedenk je ook van te voren goed of je de mogelijkheid hebt om jezelf te verschonen.

Was je handen en haal de wikkel van een nieuwe tampon vlak voordat je hem gaat inbrengen. Speel er niet mee en leg het ook nergens neer. Als je al een tijdje een tampon in je tas hebt en je merkt dat de wikkel is losgegaan of stuk is, gooi die tampon dan weg. Als de wikkel stuk is, kan de tampon besmet worden met bacteriën en een infectie veroorzaken.

Maar er is nog meer wat je kunt doen om het risico op tamponziekte te beperken. Gebruik alleen een tampon als je ook echt ongesteld bent. Niet op het moment dat je menstruatie verwacht en nooit voor bruine afscheiding tussen menstruaties in. Breng geen tampon in als dit pijn doet en gebruik nooit meer dan één tampon tegelijk. Vervang je tampon regelmatig, bij voorkeur elke vier uur. Je kunt een tampon maximaal acht uur laten zitten. Het risico op TSS wordt verhoogd door het te lang inhouden van je tampon, of beschadigingen van de huid en slijmvliezen, kunnen deze giftige stoffen (toxinen) in de bloedbaan terechtkomen. Hierdoor kan een infectie ontstaan.

Gebruik 's nachts liever maandverband van Libresse in plaats van een tampon. Als je toch een tampon gebruikt, doe dan een nieuwe in voordat je naar bed gaat en haal hem er maximaal acht uur later weer uit. Probeer tijdens je menstruatie tampons en maandverband af te wisselen.

De symptomen van TSS treden zeer acuut na de besmetting op. Als je dus ongesteld bent en je krijgt een of meer van deze symptomen terwijl je een tampon gebruikt, verwijder deze dan onmiddellijk en raadpleeg een arts [3]. Maar vergeet niet dat je de aandoening ook zonder tampon kunt krijgen, dus handel altijd snel als je je onwel begint te voelen. De meeste mensen herstellen volledig met de juiste behandeling, dus zo snel mogelijk medische hulp zoeken is echt essentieel.

Het is niet nodig om je nu vreselijk zorgen te gaan maken over tamponziekte; het is een zeer zeldzame ziekte. Als je weet hoe je tampons moet gebruiken en TSS kunt herkennen, voel je je misschien meer op je gemak. Maar het is wel heel belangrijk om te weten waar je op moet letten. Tamponziekte kan in sommige, zeldzame gevallen dodelijk zijn, maar als het in een vroeg stadium behandeld wordt, is de kans op herstel vrij groot [3]. Uiteindelijk is het voorkomen van een tamponziekte heel eenvoudig als je bovenstaande tips in gedachten houdt. Of je nu een ervaren tampon gebruiker bent of nog een newbie bent met tampons, je kunt altijd meer leren over waar je nog meer op moet letten als je een tampon gebruikt en welke menstruatieproducten geschikt zijn voor jou.