Wat zijn de symptomen van PCOS?

Dit artikel is gecontroleerd door: Karen Joash

Symptomen van PCOS worden vaak toegewezen aan een lastige en pijnlijke menstruatie. Dit kan ervoor zorgen dat velen van ons zich niet gehoord voelen en ze niet de hulp krijgen die ze eigenlijk nodig hebben.

Het is daarom belangrijk om te weten wat zowel de bekende als de minder bekende symptomen van PCOS zijn. Als je de signalen beter kunt herkennen dan weet je ook wanneer het verstandig is om een afspraak te maken met je dokter. Laten we daarom kijken naar wat PCOS symptomen zijn.

Polycysteus ovariumsyndroom (PCOS) is een aandoening die invloed kan hebben op hoe je eierstokken werken. Dit komt door een hoge concentratie van het ‘mannelijke’ geslachtshormoon androgeen, zoals testosteron ^[1]. Deze disbalans leidt tot diverse symptomen, waaronder polycysteuze eierstokken.

Polycysteuze eierstokken houdt in dat je eierstokken doorgaans groter zijn dan gemiddeld en dat ze omringd worden door kleine, met vocht gevulde follikels. Deze follikels kunnen je ovulatie tegenhouden, wat betekent dat er geen eicel vrijkomt en het moeilijker kan zijn om zwanger te worden.

Maar er is goed nieuws. Met de juiste behandelingen kunnen symptomen van PCOS onder controle gehouden worden. De meeste vrouwen+ kunnen zelfs daarna zwanger worden, als ze dat willen.

Naar schatting komt PCOS wereldwijd bij ongeveer 6 tot 13% van de vrouwen+ in vruchtbare leeftijd voor. Bij 70% is er echter nog geen juiste diagnose vastgesteld ^[2]. Dit komt omdat symptomen van PCOS vaak gerelateerd zijn aan andere dingen, zoals hormonale veranderingen, gezondheidsproblemen of zelfs bijwerkingen van medicatie en hormonale anticonceptie, zoals de combinatiepil.

Er zijn echter enkele symptomen van PCOS die vaak voorkomen. Als je twijfelt of je deze aandoening hebt dan is het fijn om hier meer over te weten, zodat je ook weet of je een afspraak met je dokter moet maken.

Onregelmatige menstruatie

Het meest voorkomende symptoom van PCOS is een onregelmatige menstruatie. Tijdens je cyclus zorgt een eisprong voor de stijging en daling van hormonen die uiteindelijk leiden tot je menstruatie. In het geval van PCOS dan kunnen de kleine follikels in je eierstokken een eisprong tegenhouden. Hierdoor kan het zijn dat je de ene cyclus wel een ovulatie hebt en de ander niet. Bovendien voorkomt het ook dat je baarmoederslijmvlies regelmatig afgestoten kan worden. Dit alles betekent dat je menstruatiecyclus niet verloopt zoals het hoort, wat kan leiden tot een onregelmatige of zelfs helemaal geen menstruatie.

Hoewel geen enkele menstruatie en cyclus hetzelfde is, zijn er enkele symptomen waaraan je kunt herkennen of je een onregelmatige menstruatie hebt ^[3]:

• Het duurt langer dan 35 dagen voordat je volgende menstruatie komt
• Het duurt minder dan 25 dagen voordat je opnieuw ongesteld bent
• De hoeveelheid menstruatiebloed die verliest is sterk veranderd ten opzichte van je vorige menstruatie
• Het aantal dagen tussen je menstruaties blijft veranderen en is nooit gelijk
• De ene maand heb je hevige menstruatiepijn en de andere maand heb je bijna nergens last van

Vergeet niet dat er andere oorzaken kunnen zijn voor een onregelmatige menstruatie, zoals de puberteit, zwangerschap en de overgang. Daarnaast kunnen stress en een verandering in je anticonceptie er ook voor zorgen dat je cyclus tijdelijk anders is. Het is daarom een goed idee om met je dokter te praten over je zorgen in plaats van zelf proberen uit te zoeken of je wellicht PCOS hebt. Hoe eerder je de symptomen bespreekt, hoe eerder je de hulp kunt krijgen die je nodig hebt.

Overmatige haargroei en puistjes

Een ander vaak voorkomend symptoom van PCOS is overmatige haargroei, waarbij sommige meer lichaamsbeharing hebben op plekken waar ze het misschien niet verwachten. Meestal komt dit voor op plekken waar je normaal gesproken heel fijn, weinig of geen haar hebt, zoals op je gezicht, borst of rug ^[4]. Dit wordt veroorzaakt door verhoogde androgeenspiegels die door je eierstokken worden geproduceerd. Als gevolg produceren je haarzakjes dikker en donkerder haar.

Hogere testosteronniveaus kunnen er ook voor zorgen dat de poriën in deze gebieden verstopt of ontstoken raken, wat acne of puistjes op je huid kan veroorzaken.

Het kan allemaal als veel klinken, vooral als je het niet had verwacht en plotseling begint te merken. Of je nu kiest voor ontharing, medicatie, huidverzorging of beslist om het juist te omarmen zoals het is, er zijn diverse mogelijkheden en keuzes.

Gewichtstoename

Een ander bekend symptoom van PCOS is onverklaarbare gewichtstoename. Ben je onlangs aangekomen en weet je niet precies waarom? Het kan de moeite waard zijn om met je dokter te praten over de mogelijkheid van PCOS. Deze aandoening kan er namelijk voor zorgen dat het moeilijker is voor je lichaam om insuline te gebruiken. Normaliter helpt insuline om suiker uit voedsel en drank om te zetten in energie in plaats van vet. Wanneer je lichaam moeite heeft om insuline te gebruiken kun je te maken krijgen met insulineresistentie, waardoor je bloedsuikerspiegel kan stijgen en je gemakkelijker aankomt ^[5].

Verandering in je gewicht kan ook een symptoom zijn van de overgang. Ben je tussen de 45 en 55 jaar oud en ervaar je gewichtstoename, in combinatie met andere symptomen van de overgang? Het is dan goed om contact op te nemen met je dokter.

Het is lastig om zwanger te worden

Bij sommigen wordt PCOS pas ontdekt op het moment dat ze zwanger proberen te worden en merken dat het langer duurt dan verwacht. Een ovulatie is het belangrijkste onderdeel als je zwanger wilt worden. Aangezien in het geval van PCOS je eierstokken meer moeite hebben om een eicel vrij te geven, is er een verhoogd risico op vruchtbaarheidsproblemen.

Vruchtbaarheid is voor iedereen een zeer persoonlijke kwestie en het kan moeilijk zijn om te horen dat PCOS het lastiger maakt. Het goede nieuws is dat een diagnose van deze aandoening niet betekent dat het onmogelijk is om zwanger te worden. Er zijn namelijk diverse mogelijkheden, zoals hormoontherapie of aanpassingen in je dieet en levensstijl die je kunt onderzoeken om je kansen te vergroten. Kijk samen met je dokter naar de mogelijkheden en wat het beste werkt voor jou.

We hebben nu de meest bekende symptomen van PCOS besproken, maar er zijn nog een paar andere waar je ook mee te maken kunt krijgen. Onthoud dat sommige van deze symptomen kunnen komen door andere hormonen of gezondheidsproblemen. Het hoeft dus niet altijd te zijn dat je deze aandoening hebt.

Merk je echter een van deze symptomen dan kan het goed zijn om een afspraak te maken met je dokter:

• Dunner wordend haar of haaruitval
• Donkere plekken op je huid, vooral langs je nekplooien, in je lies en onder je borsten
• Huidtags
• Vette huid
• Hoofdpijn
• Hevige menstruatiebloedingen
• Slechte nachtrust, meestal veroorzaakt door buikpijn

Je dokter zal meestal enkele tests uitvoeren om de diagnose PCOS vast te kunnen stellen. Denk hierbij aan vragen over hoe regelmatig je menstruatie is, een lichamelijk onderzoek, het controleren van je bloeddruk en insulinespiegel en tekenen van insulineresistentie. Bij het uitvoeren van deze test zal je dokter op diverse zaken letten.

Overmatig androgeen

Er kan voorgesteld worden een bloedonderzoek te laten doen om te kijken of er sprake is van een disbalans in je hormonen en of je een hoog androgeenniveau hebt. Vind je het eng om een bloedonderzoek te doen? Vraag dan of een dierbare met je mee wil gaan voor support. Om jezelf na het onderzoek een beetje op te vrolijken kun je jezelf trakteren op iets leuks, zoals een lekker gebakje of een ontspannende wandeling.

Polycysteuze eierstokken

Een andere manier waarop je dokter kan vaststellen of je PCOS hebt is door een echografie van je buik te maken. Hiermee kunnen je eierstokken en het slijmvlies van je baarmoeder onderzocht worden. Een echografie kan aantonen of je eierstokken gevuld zijn met follikels die het vrijgeven van een eicel tegenhouden.

Sommige mensen met deze aandoening hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van een verdikt baarmoederslijmvlies en kleine cysten in hun eierstokken. Dit zijn kleine zakjes met vocht op je eierstokken. Met behulp van een transvaginale of abdominale echografie kunnen deze cysten worden opgespoord en behandeld.

Zodra de tests zijn uitgevoerd zal je dokter een afspraak met je maken om alle resultaten te bespreken en indien nodig de behandelingsmogelijkheden met je doornemen. Als PCOS bij je wordt gediagnosticeerd dan is het uiteindelijk jouw eigen keuze hoe je dit wilt behandelen. Jij kent je lichaam immers het beste, dus luister naar je lichaam.

Het krijgen van de diagnose kan soms verwarrend of isolerend aanvoelen, omdat er geen standaardbehandeling of oorzaak voor is. Daarom kan het een groot verschil maken om je bewust te zijn van de symptomen van PCOS, met zowel je dokter als mensen die je vertrouwt te praten of contact op te zoeken met anderen die iets soortgelijks hebben meegemaakt. Er is hulp en steun beschikbaar. Met de juiste informatie en zorg kan het omgaan met deze aandoening beheersbaarder en minder overweldigend worden.