Hevige menstruatie: wat is menorragie?

Dit artikel is gecontroleerd door: Noor Paridaans

Menorragie houdt in dat vrouwen+ tijdens hun menstruatie bovengemiddeld veel bloed verliezen en komt veel voor. Maar liefst 54% geeft aan last te hebben van hevig bloedverlies, zo blijkt uit een enquête onder meer dan 42.000 vrouwen+ tussen de 15 en 45 jaar ^[1]. Minder dan de helft is er open over tegen familie of vrienden. Het duurt vaak jaren voordat medische hulp wordt gezocht. 

Hoewel de oorzaak van een te hevige menstruatie vaak onschuldig is en er bij een groot deel vaak geen aanwijsbare oorzaak wordt gevonden, kan het toch belangrijk zijn om medisch onderzoek te laten doen. Lees meer over de oorzaken en symptomen.

Net als al het andere dat te maken heeft met onze maandelijkse cycli, varieert de hoeveelheid bloedverlies tijdens een menstruatie van persoon tot persoon. Zelfs voor dezelfde persoon kan een menstruatie van cyclus tot cyclus veranderen. Soms verlies je slechts alleen wat afscheiding, terwijl je menstruatie andere keren heftiger is. Daarbij blijft je menstruatie niet je hele vruchtbare leven hetzelfde. Als je net voor het eerst ongesteld bent geworden of als je in de perimenopauze zit dan heb je vaak meer last van menstruatiekrampen en hevig bloedverlies.

Menorragie is vervelend, maar kan meestal geen kwaad. Als je twijfelt of er een onderliggende medische oorzaak is of als je menstruatie je dagelijks leven beïnvloedt dan is het verstandig om een afspraak te maken met je huisarts. Lees verder voor meer informatie over oorzaken, symptomen en voor praktische tips bij het omgaan met menorragie.

Het kan soms lijken alsof het bloedverlies erger is dan het in werkelijkheid is. Misschien denk je soms dat het genoeg is om een emmer mee te vullen als je naar je maandverband of tampon kijkt. Schijn bedriegt in veel gevallen. Gemiddeld verliezen de meesten van ons slechts twee tot drie eetlepels bloed (30-40 ml) ^[2].

Wat is een hevige menstruatie?

Menstruaties van acht eetlepels (120 ml) of meer worden als een symptoom van menorragie beschouwd. Dit komt bij ongeveer 20% van de vrouwen+ tussen de 35 en 55 jaar in Nederland voor ^[3]. De hoeveelheid bloedverlies meten is lastig. Gelukkig zijn er een paar andere manieren waarop je kunt zien of je menstruatie te hevig is. Bijvoorbeeld als je meerdere keren per dag het dikste maandverband of de grootste tampon moet vervangen, soms al om het uur en/of als je dubbele bescherming nodig hebt (maandverband en tampon). Ook het verlies van grote bloedstolsels (stukjes bloederig weefsel), een lange menstruatie (langer dan 7 dagen) en een korte cyclus (korter dan 21 dagen) worden als symptomen van menorragie gezien ^[4].

Het is niet altijd eenvoudig om de oorzaak van menorragie te achterhalen. In 60% van de gevallen wordt er geen onderliggende aandoening gevonden ^[3]. Er zijn een paar redenen die het kunnen verklaren:

Hormonale problemen of hormoonveranderingen

Dit komt omdat hormonen (vooral oestrogeen en progesteron) de leiding hebben over alles wat met je menstruatie te maken heeft. Als er dus iets mee aan de hand is, kan je menstruatie ook een beetje anders gaan werken. Vele krijgen daarom in hun perimenopauze te maken met hevige menstruaties. Ook in het begin van je vruchtbare leven, als je hormonen nog niet helemaal op elkaar zijn ingespeeld, kun je langdurig, veelvuldig en heftiger menstrueren. 

Onderliggende medische problemen

Al is de oorzaak niet altijd te achterhalen, het kan soms verstandig zijn om medisch onderzoek te laten doen. Medische aandoeningen zoals PCOS, endometriose, adenomyose, infecties, schildklierproblemen en stress kunnen er allemaal voor zorgen dat menstruaties langer duren en/of zwaarder zijn. Het is ook mogelijk dat sommige medicatie en bepaalde anticonceptie, zoals het koperspiraaltje, het bloedverlies heviger maken. Lees meer over hoe anticonceptie invloed kan hebben op je menstruatie.

Stollingsstoornissen

Menorragie kan een teken kan zijn van een onderliggende stollingsstoornis, zoals hemofilie. Hemofilie is een erfelijke aandoening waarbij je bloed niet goed stolt. Er zijn twee soorten: type A en B. Het komt vaker voor bij mannen, maar sommige vrouwen+ hebben milde symptomen van hemofilie omdat ze dragers zijn van het gen. Grof geschat heeft 1 op de 100 vrouwen+ een erfelijke stollingsziekte zoals hemofilie. Slechts een klein gedeelte krijgt daadwerkelijk een diagnose. 

Vleesbomen of poliepen

Een menstruatie is in feite de afstoting van de functionele laag van het baarmoederslijmvlies dat via de vagina wordt afgestoten. Hoe dikker die laag is, hoe heviger het bloedverlies over het algemeen is. Veranderingen in het baarmoederslijmvlies, zoals vleesbomen of poliepen kunnen de menstruatie verergeren. Dit kan eng klinken, maar vleesbomen zijn meestal goedaardig en kunnen zo klein zijn als een appelpitje zijn en zo groot worden als een grapefruit. Een behandeling is alleen nodig als er klachten zijn ^[5].

Velen van ons zullen dit herkennen: constant onze broek in de spiegel controleren of midden in de nacht wakker schrikken om te controleren of je bent doorgelekt. Misschien heb je zelfs afspraken afgezegd of je ziek gemeld op het werk, alleen maar omdat je bang bent voor mogelijke ongelukken.

Gebruik de juiste bescherming

Maandverband en andere menstruatieproducten die speciaal zijn ontworpen voor hevige menstruaties kunnen doorlekken helpen voorkomen. Het vinden van het beste product dat bij je menstruatie past kan een echte gamechanger zijn. Voor de nacht is er bijvoorbeeld speciaal maandverband die ontworpen is hiervoor, zoals onze Ultra Goodnight maandverband met vleugels. Dit kan je helpen om je meer ontspannen en comfortabeler te voelen tijdens je menstruatie. Experimenteer met verschillende soorten maandverband (zonder of met vleugels), tampons of menstruatie ondergoed. Het vinden van de juiste producten kan echt een verschil maken.

Vraag je huisarts om advies

Jarenlang werd menorragie als iets normaals beschouwd en moest je er maar mee leren leven. Dat is niet meer van deze tijd. Belangrijk is dat je luistert naar jouw lichaam. Als menstruatieproblemen je ervan weerhouden je normale leven te leiden, maak dan een afspraak met je huisarts. Al is het alleen al om onderliggende medische problemen uit te sluiten.

Houd ter voorbereiding op het consult een menstruatiedagboek bij of gebruik hiervoor een speciale app. Noteer niet alleen op welke dagen je menstrueert, maar ook welke klachten je hebt (menstruatiepijn, vermoeidheid, PMS-symptomen), hoeveel producten je gebruikt en of je afspraken moest verzuimen. Samen met de arts kun je dan de beste behandeloptie bepalen.  

Hormoontherapie (bijvoorbeeld de anticonceptiepil of een spiraal met hormoonafgifte) wordt vaak als eerste ingezet bij menstruatieproblemen. Dit is de enige behandeloptie bij menorragie. Als myomen of poliepen de bloedingen veroorzaken, dan kunnen deze worden verwijderd. Bij vrouwen+ zonder kinderwens is een endometriumablatie (verwijderen van het baarmoederslijmvlies) mogelijk. Doel van die behandeling is minder of helemaal geen bloedverlies meer, terwijl de hormoonhuishouding in tact blijft. Een baarmoederverwijdering wordt alleen nog gedaan als er echt geen andere opties zijn.  

Onthoudt dat je menstruatiecyclus in de loop van je vruchtbare leven zal veranderen. Rond de periode dat je voor eerst ongesteld wordt en rond je perimenopauze. Het omgaan met menorragie kan veel energie kosten. Wees daarom open over je menstruatieproblemen en deel je zorgen delen (hoe groot of klein je zorgen ook zijn) met mensen die je vertrouwt, zoals je ouder, zus of vriendin.