Wat is menstruatiepijn en wat kun je er tegen doen?

Dit artikel is gecontroleerd door: Dr. N. van Hanegem.

Een vervelend onderdeel van onze cyclus is menstruatiepijn. Niet iedereen krijgt hier mee te maken en het kan ook per cyclus anders zijn voor je. Zo kan het zijn dat je maanden nergens last van hebt en dat je opeens een heftige pijn en krampen ervaart tijdens je menstruatie. Voor sommige zijn de krampen zo pijnlijk dat ze belemmerd worden in hun dagelijkse activiteiten.

In een onderzoek van het Radboud UMC gaf 85% aan elke maand last te hebben van menstruatiepijn. Een derde gaf zelfs aan dat ze tijdens hun menstruatie belemmerd worden in hun dagelijkse taken, zoals werken en taken in huis [1]. Je bent dus zeker niet de enige die in deze periode niets liever wilt dan op de bank liggen met een warme kruik.

Gelukkig zijn er wel bepaalde dingen die je kunt doen om de pijn te verlichten en deze periode iets beter door te komen. Laten we eens kijken wat menstruatiepijn precies is, welke soorten er zijn en wat je kunt doen om de pijn te verminderen. Zo ben jij beter voorbereid als je er mee te maken krijgt.

Menstruatiepijn, ook wel dysmenorroe genoemd, is een pijn die meestal in je onderbuik ontstaat net voor of tijdens je menstruatie. Sommige ervaren het als een normaal onderdeel van hun cyclus, terwijl het voor andere hun leven beïnvloedt. De intensiteit van de pijn is voor iedereen dus anders. Het kan variëren van milde menstruatiekrampen tot zo'n hevige menstruatiepijn.

Andere veel voorkomende symptomen zijn:

• Uitstraling van de pijn richting je onderrug of dijen
• Je constant misselijk voelen
• Darmproblemen, zoals diarree of constipatie
• Hoofdpijn
• Je duizelig voelen
• Je moe of zwakker voelen
• Gevoeliger voor pijn
• Stemmingswisselingen

Er zijn een paar dingen die gebeuren tijdens je menstruatie wat menstruatiepijn kan veroorzaken. Aan de ene kant trekt je baarmoeder samen om het baarmoederslijmvlies af te stoten. Aan de andere kant zorgen hormoonachtige stoffen, prostaglandinen, ervoor dat de baarmoederspieren tijdens je menstruatie nog meer samentrekken. Prostaglandinen kunnen ook een samentrekkend effect hebben op je darmen en spijsverteringsstelsel, wat kan leiden tot darmklachten tijdens je menstruatie.

Er zijn ook andere oorzaken die menstruatiepijn kan veroorzaken, zoals stress of een onderliggende aandoening. Stress heeft een negatieve invloed op je menstruatie en kan ervoor zorgen dat PMS-symptomen, waaronder menstruatiekrampen, verergeren. Een onderliggende aandoening, zoals endometriose, kan ook de oorzaak zijn van menstruatiekrampen. Dit komt wel minder vaak voor.

Als er geen sprake is van een medische aandoening dan is het goede nieuws dat ernstige menstruatiekrampen de neiging hebben te verbeteren naarmate je ouder wordt. Ook na een bevalling, als je ervoor kiest om kinderen te krijgen, kan de pijn minder worden.

Er is helaas geen vaste tijdlijn voor hoe lang menstruatiekrampen kunnen aanhouden. Vaak begint het op de eerste dag van je menstruatie en wordt het na een paar dagen minder. Het kan ook zijn dat je net een uurtje of misschien wel je hele menstruatie last hebt van menstruatiekrampen. We hebben dit niet in de hand.

Misschien merk je dat de menstruatiekrampen het ergste zijn wanneer je het meeste bloedverlies hebt. Het kan dus handig zijn om dit ergens te noteren, zodat je jouw krampen beter kunt controleren. Er zijn verschillende menstruatie apps waarin je kunt bijhouden op welke dag van je cyclus je het meeste last hebt van menstruatiekrampen. Ook wanneer je als tiener pijn begint te ervaren, is dit vaak het moment waarop het het ergst is. Onthoud dat het vaak minder wordt naarmate je ouder wordt.

Menstruatiepijn kun je in twee soorten opdelen, namelijk primaire dysmenorroe en secundaire dysmenorroe. Het kan helpen om te begrijpen wat jouw specifieke symptomen zijn, zodat je weet wat je kunt doen om de pijn te verlichten.

Primaire dysmenorroe

Deze vorm van menstruatiepijn komt het vaakst voor en vooral wanneer je voor het eerst ongesteld wordt. Het wordt veroorzaakt door zowel de hormonale veranderingen in je lichaam als door de samentrekkingen in je baarmoeder. Deze samentrekkingen zijn heel normaal en de meeste van ons krijgen hier elke maand mee te maken. Ze helpen namelijk om je baarmoederslijmvlies af te stoten tijdens je menstruatie. En hoewel velen er mee te krijgen, veroorzaakt het niet bij iedereen menstruatiepijn en menstruatiekrampen.

Secundaire dysmenorroe

Secundaire dysmenorroe is een vorm van menstruatiepijn die minder vaak voor komt en wordt meestal veroorzaakt door een onderliggende medische aandoening, zoals endometriose, PCOS of vleesbomen. Bij deze vorm van dysmenorroe is de menstruatiepijn zo hevig dat het je dagelijks leven beïnvloed. Het is goed om in dit geval een afspraak bij je huisarts te maken. Hij of zij kan onderzoeken wat er is en je medisch advies geven.

Hoewel je menstruatiekrampen misschien associeert met het gebied rond je buik, kun je het ook op andere plaatsen in je lichaam voelen. Dit kan onder andere zijn in je:

• Bekken
• Rug
• Dijen
• Buik

De hevigheid van deze menstruatiekrampen verschilt van persoon tot persoon. Ze kunnen variëren van een lichte pijn tot een meer hevige pijn. Dit kan zich echter ook vertalen in de volgende symptomen:

• Braken
• Duizeligheid
• Hoofdpijn
• Losse ontlasting
• Vermoeidheid
• Opgeblazen gevoel

Gelukkig zijn er verschillende handige tips en tricks die je kunt proberen om je menstruatiepijn te verlichten. Of je nu pijnlijke buikkrampen of je duizelig voelt, er zijn eenvoudige manieren om jezelf comfortabeler te voelen als je ongesteld bent. We hebben enkele tips en tricks op een rijtje gezet voor je, zodat je kunt ontdekken wat het beste werkt voor jou.

Een eenvoudige pijnstiller of ibuprofen kan helpen om de krampen en menstruatiepijn te onderdrukken, maar neem ze wel altijd in na het eten of met een glas melk om je maagwand te beschermen.

Of het nu een blokje om is met een vriend of iets dat wat meer energie vergt, zoals zwemmen of sporten - beweging helpt de doorbloeding, het zuurstofgehalte en het endorfinegehalte (natuurlijke pijnstillers en goedvoelende hormonen) te verhogen. Het is misschien het laatste waar je zin in hebt als je met een kruik op de bank ligt, maar beweging helpt je lichaam te ontspannen en verzacht de pijn in deze moeilijke periode.

Krijg dezelfde endorfine en pijnstillende voordelen van lichaamsbeweging zonder naar buiten te gaan door yoga te doen! Heb je geen yoga mat thuis? Geen probleem! Je kan een handdoek of zelfs het tapijt of een kleed gebruiken. Er zijn ook verschillende andere workouts die je thuis kunt doen, zoals High Intensity Interval Training (HIIT). Deze workout kun je overal doen, zowel binnen als bijvoorbeeld buiten in de tuin en je hebt hier geen speciaal materiaal voor nodig.

Door warmte worden je spieren soepel en ontspant je lichaam. Ga lekker in een warm bad liggen of knuffel met een warmwaterkruik. Beide zijn een aanrader om menstruatiepijn te verminderen en een goed excuus om jezelf wat extra zelfliefde te geven en te verwennen.

We weten dat comfort food een aantrekkelijke optie kan zijn, maar het verminderen van je vetinname en het verhogen van het aantal groenten kan menstruatiepijn verlichten. Je lichaam krijgt hiermee namelijk extra voedingsstoffen en hydratatie binnen. Meer water drinken kan ook helpen, want uitdroging kan spierkrampen veroorzaken. Een kruidenthee, vooral met pepermunt en kamille, werkt kalmerend en kan je een rustig en ontspannen gevoel geven, waardoor je de pijn beter kan doorstaan.

Er zit een cacao kleurig randje aan deze wolk van menstruatiepijn. Chocolade bevat cacao, wat de hersenen aanzet tot het vrijgeven van endorfine en het stimuleren van energie. Neem dus gerust een hap(je) van die lekkere chocoladereep. Vergeet niet dat chocolade met een hogere concentratie cacao meer van deze stemmingverhogende voedingsstoffen bevat. Dus als je de keuze hebt raden wij je aan te kiezen voor donkere chocolade.

Als je hebt geprobeerd de symptomen te verlichten met pijnstillers of andere zelfhulpmiddelen en de pijn van de menstruatiekrampen je leven nog steeds in de weg zit, dan is het misschien tijd om naar je huisarts te gaan. Vooral als je ernstige of constante krampen hebt of je normale menstruatiecyclus verandert.

Hoewel we door menstruatiepijn onze baarmoeder soms wel kunnen haten, hoef je niet alleen te lijden of het gevoel te hebben dat je niet om hulp kan vragen. Menstruatiepijn zou je niet moeten weerhouden van alle activiteiten die je wilt doen. 

Onze tips over het verlichten van je menstruatiepijn moeten je helpen om de meeste pijn weg te nemen, zodat je door kunt gaan met je leven. Het is ook de moeite waard om vriendinnen te bellen en te vragen wat zij doen om de pijn te verzachten. Erover praten kan je helpen om met al die emoties om te gaan en misschien krijg je nog leuke aanvullende tips ook!