Menstruatiepijn in je billen: wat is proctalgia fugax?

Menstruatie kan een echte lastpost zijn! De meesten van ons hebben het allemaal al wel eens meegemaakt; hormonale acne, hevige bloedingen, PMS stemmingswisselingen, menstruatiekrampen... noem het maar op. Maar er is één symptoom dat ons nog kan verrassen, namelijk proctalgia fugax.

Proctalgia fugax, ook wel bekend als vluchtige rectale pijn, is een pijn of kramp die je voelt rond je billen. Deze pijn wordt veroorzaakt door spierkrampen in je rectum. Wat je ervaart zijn korte perioden van plotselinge, stekende rectale pijn die zonder enige waarschuwing komen.

Dus als je ooit het gevoel hebt gehad dat je achterwerk door de bliksem is geraakt - nee, je bent niet gek, het kan zijn dat je proctalgia fugax hebt. Maar waarom gebeurt het en kun je er iets aan doen? Laten we het uitzoeken.

Hoewel de exacte oorzaak van proctalgia fugax onbekend is, zijn er verschillende factoren die deze aandoening kunnen uitlokken, waaronder seks, stress, constipatie en ontlasting ^[1]. Naar schatting kan 10 tot 15% er ooit in hun leven mee te maken krijgen ^[2]. Toch ervaren de meeste het als gevolg van hun menstruatiecyclus, met name rond de menstruatie.

Tijdens de menstruatie geeft ons lichaam hormonen af, prostaglandine genaamd, die de spieren van je baarmoeder doen samentrekken en helpen het baarmoederslijmvlies af te scheiden. Die samentrekkingen voelen we soms als menstruatiepijn. Nu kunnen deze hormonen hetzelfde effect hebben op je darmen en spijsvertering, waardoor je rectum en de bekkenbodemspieren rond je billen samentrekken en er zowel spierkrampen als anuskrampen kunnen ontstaan.

Darmklachten tijdens je menstruatie kunnen ook een boosdoener zijn. Vlak voordat we ongesteld worden, dalen onze oestrogeen- en progesteron waarde drastisch. Aangezien progesteron bepaalt hoe dingen door ons spijsverteringskanaal bewegen, kan een daling van dit hormoonniveau leiden tot diarree of verstopping. Vaker en moeilijker naar de wc moeten kan krampen veroorzaken.

Hoewel het verrassend kan zijn en op de meest ongelegen momenten kan komen, duurt de pijn van proctalgia fugax meestal maar heel even. Als de pijn je echter de hele nacht wakker houdt of langer dan 20 minuten duurt dan is een bezoek aan je huisarts het overwegen waard.

Het belangrijkste symptoom van proctalgia fugax is pijn in je billen die vrij sterk kan zijn, maar (gelukkig) slechts tijdelijk is. Het kan variëren en niemand ervaart het op dezelfde manier. Sommigen beschrijven het als een intens scherpe of stekende pijn in het rectale gebied die plotseling en zonder waarschuwing optreedt. Het kan zo pijnlijk zijn dat je wakker wordt tijdens het slapen of dat je een gil geeft als je het overdag voelt. De pijn duurt meestal maar een paar seconden tot een paar minuten, maar kan in sommige gevallen langer aanhouden.

Hoewel het enorm vervelend is, staat proctalgia fugax niet bekend als schadelijk of gevaarlijk, dus probeer je niet al te veel zorgen te maken. Hoe vreemd en storend het ook kan zijn, het hoort bij het leven met menstruatie!

Proctalgia fugax kan worden veroorzaakt door weeën tijdens een bevalling, maar het komt het meest voor tijdens het derde trimester van de zwangerschap. Dit is een periode waarin de baby groter is en druk kan uitoefenen op je anale zenuwen. Het kan altijd zorgwekkend voelen als je veranderingen in je lichaam opmerkt waar je geen controle over hebt en nog meer als je zwanger bent en je je zorgen maakt voor twee! Uit een onderzoek van het Universitaire Ziekenhuis in Gent blijkt dat tweederde van de vrouwen+ anale symptomen ervaart tijdens de zwangerschap en postpartum ^[3]. Een beetje proctalgia fugax is dus meestal niets om wakker van te liggen.

Maar als je tijdens of na je zwangerschap last hebt van pijn in je billen, kun je het beter aan je arts of verloskundige vertellen, zodat zij je ermee kunnen helpen. Het is altijd beter om een deskundige te raadplegen om er zeker van te zijn dat alles wat je ervaart normaal is, vooral als je je er angstig over voelt.

Stekende buikpijn als je naar het toilet gaat voor een grote boodschap kan soms verband houden met endometriose, in het bijzonder endometriose op de darmen. Als je dit ervaart samen met symptomen als hevige menstruatiepijn, extreme vermoeidheid en frequente spruw infecties, is het een goed idee om contact op te nemen met je huisarts of gynaecoloog om meer informatie te krijgen. Zij zullen onderzoeken wat er aan de hand is om de beste behandeling voor je te vinden.

Meestal houden de pijnscheuten binnen een paar seconden op, zodat je meteen weer onbevreesd verder kunt leven - een behandeling is niet nodig. Maar als ze je dagelijks leven in de weg staan, kun je ze op dezelfde manier behandelen als andere menstruatieklachten. Net als bij het verzachten van menstruatiepijn en menstruatiekrampen kunnen huismiddeltjes zoals pijnstillers zonder recept, lichte lichaamsbeweging of een lekker rustgevend bad met Epsomzout (bubbels optioneel) wonderen doen.

Dit gezegd hebbende, als de pijn heviger of constanter is en ook optreedt als je niet ongesteld bent, bestaat er een kans dat je te maken hebt met een andere aandoening. Het is dan een goed idee om een afspraak te maken en je te laten controleren door een arts. Hoewel het ongemakkelijk kan zijn om uit te leggen dat er iets mis is met je billen, denk eraan dat het helpen van jou hun werk is en dat ze waarschijnlijk al eerder met soortgelijke symptomen te maken hebben gehad... ze hebben waarschijnlijk alles al gezien!

Ons lichaam is verbazingwekkend en soms doet het ook vreemde dingen - en dat is oké! Hoewel sporadische buikkrampen kunnen aanvoelen als een horrorfilm (zonder de waarschuwing van een verlaten huis en griezelige muziek), moet je bedenken dat ze normaal en tijdelijk zijn. Zodra die onaangename momenten voorbij zijn, probeer dan te lachen met vrienden, want de kans is groot dat zij precies weten hoe je je voelt. Het hoort allemaal bij het leven met menstruatie - soms ongemakkelijk, soms onprettig, maar gemakkelijker als we onszelf niet te serieus nemen.